Có một sự thật là trước khi nổi tiếng, các rapper Việt thường rất ít nghĩ mình có thể… nổi tiếng. Càng không dám hình dung, một ngày nào đó ở thị trường nhạc Việt, rap được giới truyền thông quan tâm, rapper được săn đón, có thể đứng trên khấu truyền hình và cầm trên tay những hợp đồng quảng cáo.
Đen như vậy và Binz cũng tương tự. Đen Vâu từng nói với Zing rằng anh không nghĩ có được vị trí như hôm nay. Đó là điều không ngờ. Trước khi được công nhận, rapper Lối nhỏ thậm chí từng bị nhiều người cho là “vô công rồi nghề” trong diện mạo hốc hác, không cho thấy công việc cụ thể hay một tương lai triển vọng.
Binz thì quả quyết 10 năm trước, không em bé nào dám mang giấc mơ trở thành rapper. Và dường như cũng không ai công nhận giấc mơ ấy, nếu có. Rồi tận đến khi đã bước chân vào rap, Binz vẫn bị phê phán như “người bất tài” với những nhận định: “Ông này sẽ không làm được gì trong âm nhạc”, “Cho ông này tham gia chỉ có phá cả bài hát”, “Tại sao lại hợp tác với Binz”…
Những lát cắt trong chặng đường của Đen Vâu hay Binz chỉ nói lên một phần những định kiến từng tồn tại về rap. Rap ở nhạc Việt thậm chí từng bị xếp như “nhạc chế”, tức không có bất cứ giá trị sáng tạo âm nhạc nào. Trong cơn bão truyền hình thực tế, game show suốt nhiều năm, cũng không có bất cứ chương trình nào dành cho rap. Và tất nhiên, không có rapper nào có cơ hội trở thành huấn luyện viên trên ghế nóng.
Nhưng đến nay, thị trường đã có nhiều thay đổi. Không chỉ có những rapper đang nổi tiếng và được yêu thích. Nhiều ca khúc thuộc thể loại rap lan tỏa và sức ảnh hưởng không kém ballad, R&B. Thậm chí những album pop cũng pha trộn với rap, hip-hop như chất liệu thời thượng.
 |
| Rhymastic là rapper theo đuổi những ca khúc gửi gắm thông điệp xã hội. |
Thành phẩm của các rapper
Khi MV Bài này chill phết cán mốc 100 triệu lượt xem, Đen Vâu trở thành rapper hiếm hoi của thị trường đạt thành tích mà chính những nghệ sĩ mainstream cũng mơ ước. Nhưng lượt xem không nói lên tất cả.
Đen Vâu, trong mắt của giới làm nghề, thực ra đã tiến xa khuôn khổ “100 triệu view” vì anh thực tế đã gặt hái được nhiều thành tích hơn thế. Loạt MV trước và sau đó đều có lượt xem/nghe lớn. Một live show cháy vé, nhận được nhiều ngợi khen. Hơn cả, sau này, còn là hình ảnh một nghệ sĩ đẹp, chia sẻ với khó khăn của đồng bào miền Tây hay tình hình dịch bệnh của đất nước.
Đen Vâu đã và đang trở thành rapper nổi bật nhất của thị trường. Nhưng sự trỗi dậy của rapper Việt không chỉ có đóng góp từ Đen Vâu.
Rhymastic hồi tháng 6 ra mắt MV Giàu sang. Sản phẩm thuộc nhóm ca khúc hiếm hoi của nhạc Việt không khai thác chủ đề yêu đương thuần túy. Thay vào đó, Giàu sang của rapper Rhymastic tập trung truyền tải thông điệp xã hội, mặt trái của giàu sang và tiền bạc. Không đạt thành tích quá nổi bật về lượt xem/nghe nhưng thành phẩm được ghi nhận vì sự ngược dòng.
Ngay sau Rhymastic, thị trường rap chứng kiến sự trở lại ấn tượng của Binz với BigCityBoi. Với sự trợ giúp đắc lực của Touliver, BigCityBoi trở thành ca khúc đặc biệt ghi dấu về chất lượng âm nhạc. Bản MV có 24 triệu lượt xem sau 3 tuần, trong khi trên Zing MP3, ca khúc có 12 triệu lượt nghe.
Nhưng quan trọng hơn là từ BigCityBoi, Binz đã có bước chuyển trong nghề. Từ rapper vốn bị cho là mải chạy theo sự sexy, phóng khoáng, ngông cuồng, Binz được công nhận hơn ở giá trị âm nhạc. Cùng với thành công của BigCityBoi, Binz và cộng sự cũng phần nào chứng minh kiểu rap tiệm cận Âu – Mỹ vẫn có đất sống riêng ở thị trường.
 |
| Có chắc yêu là đây có sự pha trộn giữa R&B và hip-hop. |
Rap đang phủ sóng nhạc Việt thế nào?
Quan sát thị trường nhạc Việt hiện nay dễ thấy ngoài những sáng tác thuần rap như BigCityBoi hay Một triệu like, nhiều sản phẩm thuộc thể loại khác cũng sử dụng rap như chất liệu hữu hiệu.
Có chắc yêu là đây của Sơn Tùng M-TP có chất hip-hop bên cạnh màu R&B. Một vài sản phẩm khác cũng là sự pha trộn của pop với rap, hip-hop như Từ chối nhẹ nhàng thôi (Bích Phương, Phúc Du) hay mới đây là Gác lại âu lo (Da LAB, Miu Lê).
Ngoài loại hình MV, single, một vài album cũng sử dụng hip-hop như một trong những chất liệu quan trọng, đáng kể có Ở trọ (Hà Lê) và DreAMEE của AMEE. Ở trọ và DreAMEE đều được giới chuyên môn khen ngợi một phần cũng từ sự ăn ý trong pha trộn nhiều màu sắc âm nhạc mà vẫn tôn vinh được cá tính của chủ nhân album.
Ngoài sự phủ sóng về mặt thị trường, rap còn bắt đầu “xâm lấn” sân chơi truyền hình. Theo quan sát của phóng viên, có ít nhất hai cuộc thi về rap sắp lên sóng truyền hình, bao gồm Rap Việt và King of Rap.
Nếu King of Rap có sự góp mặt của LK, thuộc thế hệ F1 của rap Việt, thì chương trình Rap Việt lại có sự tham gia của JustaTee, Rhymastic, Binz, Karik, Wowy.
Cả hai đều thuộc nhóm những chương trình về rap đầu tiên lên sóng truyền hình. Một thời gian dài trước đó sóng giờ vàng phủ sóng game show ca nhạc nhưng chủ yếu thiên về pop, bolero… trong khi rap gần như bị lãng quên.
 |
| Da LAB cho rằng dù đã cởi mở, rap vẫn chịu những định kiến, hiểu lầm. |
Rap Việt có còn bị định kiến?
Nhiều rapper đồng thuận rằng rap từng bị định kiến, bị giới chuyên môn coi như “đứa con hoang”, chẳng những không được công nhận mà còn nhiều ánh mắt kỳ thị.
Một thời gian không ngắn rap cũng mang nặng thiên hướng tăm tối. Dù vẫn biết đó là tinh thần gốc của rap, như cách rap ra đời nhưng khi vào thị trường Việt, những ca từ bị cho là “bẩn”, “dung tục”… không được giới làm nghề và đại bộ phận khán giả công nhận.
Khi rap dần thay đổi, gần gũi hơn với văn hóa đại chúng, dư luận bắt đầu xóa đi những định kiến của rap. Sự xuất hiện cùng lúc của hai cuộc thi về rap trên truyền hình, sự yêu thích dành cho những bản hit rap, sự nổi tiếng của một vài rapper Việt… là minh chứng cho thấy góc nhìn về rap đã có nhiều thay đổi.
Binz, trong bài phỏng vấn với Zing mới đây, nhận định rằng sự ảnh hưởng của hip-hop hiện nay là không thể từ chối. “Bây giờ, lướt mạng xã hội, kiểu gì cũng thấy nhạc hip-hop. Tôi nghĩ đây là thời điểm rất tốt cho hip-hop phát triển và Vpop cũng đang ở giai đoạn thú vị”.
Binz cũng hy vọng với đà trỗi dậy của rap như hiện nay, biết đâu 10 năm nữa, giấc mơ trở thành một rapper từ những em bé, sẽ bình thường như “con mơ ước trở thành cô giáo, bác sĩ”.
Tuy nhiên, ở góc nhìn trung lập hơn, nhóm Da LAB nhận định: “Dù cởi mở nhưng rap vẫn còn những định kiến riêng, vẫn còn nhiều hiểu lầm đang xảy ra. Chúng tôi hy vọng rap có thể phát triển hơn từ những tình yêu cho rap thực sự”.
